عدم حضور قلب در نماز ، کم و بیش مشکل بیشتر افراد جامعه است و معمولا مورد غفلت واقع می شود . لذا برای برطرف کردن این مشکل و به دست آوردن حضور قلب در نماز ابتدا به موانع حضور قلب اشاره می کنیم و در بخش بعدی راهکارهای حضور قلب را بیان میکنیم .
یکی از موانع رفتاری حضور قلب گناه و پرداختن به امور لغو است ، براساس آیات و روایات فراوان ، گناه و معصیت الهی باعث تیرگی و سخت شدن دل می شود دلی که سخت شد دیگر نمی تواند به عالم بالا نظر داشته ، در نماز حضور قلب داشته باشد دلی می تواند به محضر الهی راه پیدا کند که نورانی باشد آیت الله بهجت در این مورد می فرماید : ” این احساس لذت در نماز ، یک رشته مقدمات خارج از نماز دارد و یک رشته مقدمات در خود نماز . آنچه پیش از نماز و در خارج نماز باید مورد ملاحظه باشد و عمل شود ، این است که انسان گناه نکند و قلب را سیاه و دل را تیره نکندمعصیت روح را مکدر می کند و نورانیت دل را می برد یکی از عوامل حضور قلب این است که در تمام 24 ساعت باید حواس (گوش و چشم …) خود را کنترل کنیم ” .
دومین مانع از موانع رفتاری عوامل خارجی می باشد گاهی عوامل خارجی باعث عدم حضور قلب در نماز می شود ؛ برای مثال ، سر و صدا ، رفت و آمد، گرمی و سردی هوا ، لباسهای تنگ ، خارش بدن ، احتیاج به دستشویی و …. برای اینکه بتوانیم راحت تر به حضور قلب در نماز برسیم ، باید این موانع را برطرف کنیم و مقدمات را به گونه ای فراهم کنیم که این موانع و مشکلات نباشد .

سومین عامل خستگی و کسالت بدنی است ؛با کمال تاسف عادت کرده ایم انرژی و قوای جسمی خود را بیشتر برای امور دنیا صرف کنیم ؛ در حالیکه وقتی انسان خسته و کسل است ، هرگز میل به عبادت و امور معنوی ندارد . لازم است طوری برنامه ریزی کنیم که زمان نماز ، انرژی و نشاط لازم را برای انجام این فریضه سرنوشت ساز داشته باشیم . با کمی استراحت یا استفاده از خوراکیهای مناسب می توانیم نشاط از دست رفته را به خود برگردانیم .

چهارمین عامل فعالیت بیش از اندازه است . برخی از افراد چه بسا با نیتهای خوب به اجتماع یا تحصیل امکانات بیشتر برای خانواده یا به دست آوردن مدارج عالی علمی در کوتاهترین زمان یا تبلیغ دین در بیشترین حد ممکن و …. آنچنان وقت خود را پر می کنند که احساس می کنند فرصت پرداختن به نماز با مقدمات و شرایطش را ندارند اینها افرادی هستند که شیطان به سبب شناختی که از آنها دارد ، با گناه و معصیت از خدا دورشان نکرده است ؛ بلکه با عناوین و نیتهای خوب از اصل و حقیقت دورشان می کند ، تا انج که با دوری از نماز با حضور قلب ، حاضر به ارتکاب گناه هم میشوند .
برگرفته از مجله خلق ادامه دارد