احترام به والدین
ارزش اطاعت از پدر و مادر قال رسول الله(ص): العبد المطیع لوالدیه و لربه فی اعلی علیین.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: بنده ای که مطیع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قیامت در بالاترین جایگاه است. کنز العمال، ج 16، ص 467.
ارزش اطاعت از پدر و مادر قال رسول الله(ص): العبد المطیع لوالدیه و لربه فی اعلی علیین.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: بنده ای که مطیع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قیامت در بالاترین جایگاه است. کنز العمال، ج 16، ص 467.
عظمت مقام کریمهٴ اهلبیت فاطمه معصومه(س)
آیت الله جوادی آملی در تبیین عظمت مقام کریمهٴ اهلبیت فاطمه معصومه(س) فرمودند: از آنجا که حضرت فاطمه معصومه(س) که از دودمان نبوت و ولایت است به جایی میرسد که امام هشتم و امام نهم(سلام الله علیهما) دربارهٴ زیارت او هم توصیه و سفارش و هم دستور و برنامه دارند،لذا از وجود مبارک امام هشتم علی بن موسی الرضا(ع) رسیده است که، خواهر ما فاطمهٴ معصومه در قم مدفون است [و] هر کس این بانو را زیارت کند بهشت برای او است، و از وجود مبارک امام نهم امام محمد تقی(ع) روایت شده است که عمّهٴ من فاطمهٴ معصومه(س) در قم مدفون است و هر کس آن حضرت را زیارت کند بهشت برای او است. بنابراین ضرورت تعمّق هر چه بیشتردر شاخصههای وجودی و عظمت مقام حضرت معصومه(س) باید مورد اهتمام واقع گردد، زیرا تأکیدات ائمه معصومین(ع) همگی لزوم واکاوی شأن و منزلت بالای آن حضرت را دو چندان میکند.
این مرجع تقلید شیعیان با تشریح آثار و نتایج بی بدیل زیارت آن حضرت، به شاخصههایی از قبیل “استحقاق ورود به بهشت برای زائران آن حضرت” و نیز “برخورداری از مقام شفاعت حضرت معصومه(س)” اذعان نمودند، و با ذکر روایتی مهم از امام رضا(ع)، معرفت و شناخت نسبت به حق کریمه اهلبیت و نیز چیستی مراتب این شناخت را برای تشنگان به آموزههای ناب تشیع بازگو نمودند.
منبع خبر:خبرگزاری اهل بیت(ع)
من از تو گلبنی بهتر ندیدم / ز تو باغ گلی خوشتر ندیدم
میان این همه گلهای عالم / گلی خوشبوتر از دختر ندیدم
روز دختر مبارک
سؤال 6ـ تا چه حد مىتوانم فرزند 4 سالهام را تحت آموزشهاى رسمى قرار دهم؟ جواب: سنین زیر 7 سال، سنین آموزشهاى رسمى و كلاسیك نیست. آموزشهاى زیر 7 سال باید غیر رسمى (در قالب بازى، شعر، سرود، قصه، بازى با كلمات) و قطرهاى باشد. امام على (علیه السلام) مىفرماید: «ولدك ریحانتك سبعا». [6] فرزند تو تا 7 سال دسته گل است [لطیف است و نباید تحت فشار قرار گیرد. 7 سال اول زندگى فرزند، دوران بازى و شادابى او است؛ به همین جهت، رسول خدا (صلی الله علیه وآله) دستور مىدهد كه فرزندت را تا 7 سال رها كن بازى كند (دَع ابنك یلعب سبعَ سنین)، [7] و امام صادق (علیه السلام) نیز بر این امر تأكید مى فرماید: «الغلام یلعب سبع سنین» [8] پس باید فرزندان خود را تا 7 سالگى از آموزشهاى رسمى و كلاسیك رها سازیم تا به شادابى آنان لطمهاى نخورد. امام صادق (علیه السلام) مىفرماید: «أمهِل صبیّك حتى یأتى له ستّ سنین». [9] فرزندت را رها كن تا 6 سالگىاش پایان پذیرد. آموزشهاى غیر رسمى و قطرهاى، براى زیر 7 سال مطلوب است و مانع شادابى فرزند نمىشود. دلیل دستور امام باقر و صادق (علیهما السلام) بر تدریجى بودن آموزش در 7 سال اول زندگى كودك، همین امر مهم است كه فرمودند: «در 3 سالگى لا اله الا الله، در 4 سالگى صلى الله على محمد و آله، در 5 سالگى آموزش قبله و سجده و در 7 سالگى نماز را به او بیاموزید».[10] سؤال 7ـ دوست دارم فرزند خردسالم تا قبل از پایان خردسالى، حافظ قرآن شود؛ چه راهكارى را پیشنهاد مىكنید؟ جواب: سنین خردسالى (زیر 7 سال) سنین آموزشهاى سخت و فشرده نیست. شما مىتوانید این كار را با ورود فرزندتان به دوره آموزشپذیرى (7 سال دوم زندگى) آغاز كنید. امام صادق (علیه السلام) فرمود: «الغلام یلعب سبع سنین و یتعلّم الكتاب سبع سنین». [11] كودك 7 سال بازى مىكند و 7 سال قرآن مىآموزد. حتى توصیه مىشود در سن آموزشپذیرى نیز مراقب فشارهاى آموزش و حفظ قرآن باشید. مایل نیستیم فرزند شما خداى نخواسته از قرآن زده شود. اگر اصرار دارید حفظ قرآن فرزندتان را پیش از دورهى آموزشگاهى (زیر 7 سال) آغاز كنید، حتما پس از 4 سالگى باشد تا هم، سطح شناختى مناسب در او ایجاد شود و هم انگیزه پیدا كند. این زمان، به تعبیر دكتر ژان پیاژه مرحله پیش عملیاتى است و فرزند شما را براى مراحل بعد (عملیات عینى و صورى) آماده مىكند. تأكید مىكنم كه براى حفظ قرآن در دوران خردسالى، هیچ گونه فشارى نباشد. نشاط فرزند، فضاى مناسب براى حفظ، علاقهمندى فرزند و حفظ در دراز مدت، مانع از آثار سوء احتمالى مىشود. امام على (علیه السلام) مىفرماید: «قلیلٌ مَدومٌ علیه خیرٌ مِن كثیر مملولٌ منه». [12] كم با دوام، بهتر از زیاد خسته كننده است. سؤال 8ـ فرزندم كلاس اول دبستان است. مىخواهم كنار درس مدرسه، ارزشهاى دینى را نیز به او بیاموزم. چه مطالبى مناسب است؟ جواب: شما فرزندتان را در دوران خردسالى، با دوست داشتن خدا و محبت پیامبر گرامى و اهلبیت حضرت آشنا ساختید. اكنون لازم است او را با باورهاى اسلامى به ویژه توحید نیز آشنا سازید. پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: «مَن ربّى صغیراً حتى یقول: لا اله الا الله، لم یحاسبه الله». [13] كسى كه خردسالى را تربیت كند تا بگوید لا اله الا الله، خداوند از او حساب نمىكشد. آشنایى فرزند با واجبات دینى به ویژه نماز و روزه در این سن مناسب است. این سفارش امام على (علیه السلام) است: (اذا عقل الغلام و قرأ شیئا من القرآن، علم الصلاة [14]هرگاه پسر به سن درك رسید و قسمتى از قرآن را خواند، باید به او نماز آموخته شود.) آموزش قرآن با توجه به ورود او به دوره آموزشپذیرى توصیه شده است. پیامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) مىفرماید: «ما من رجل علّم ولده القرآن الّا تُوجَ ابواه یوم القیامة بتاج الملك و كُسِى حلّتین لم یرَ الناس مثلهما [15] هیچ كس نیست كه به فرزندش قرآن بیاموزد، مگر آن كه روز قیامت، بر سر پدر و مادرش تاج پادشاهى گذاشته، و دو لباس بر آنها پوشانده مىشود كه مردم، همانند آن را ندیدهاند. آموزش احادیث امامان فرزند را از انحراف و گرایش به افكار نادرست غیر دینى باز مىدارد؛ به ویژه امروزه كه «به رنگ آمده دشمن، اگر به جنگ نبُرد. امام صادق (علیه السلام) توصیه مىفرماید كه: «در آشنا ساختن فرزندانتان به حدیث امامان بشتابید، پیش از آن كه مُرجئه (گروهى منحرف) بر شما پیشى گیرند. [16] افزون بر این موارد، براساس روایات دینى ما، بر آموزش مسائل بهداشتى، حكمتهاى اخلاقى، شعرهاى سودمند و مهارتهایى چون شنا و تیراندازى تأكید شده است.
پی نوشت [6] ـ ابن ابىالحدید، شرح نهجالبلاغه، ج 20، ص 343. [7] ـ حر عاملى، وسائل الشیعه، ج 21، ص 473. [8] ـ كلینى، كافى، ج 6، ص 47 . [9] ـ همان، ص 46 . [10] ـ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 281. [11] ـ كلینى، كافى، ج 6، ص 47. [12] ـ نهجالبلاغه، كلمه قصار 444. [13] ـ محمدی ری شهری، حکمت نامه کودک، ص 148، به نقل از الجامع الصغیر، ج2، ص 603. [14] ـ علامه مجلسى، بحارالانوار، ج 8، ص 133 . [15] ـ متقى هندى، كنزالعمال، ج 1، ص 540 . [16] ـ كلینى، كافى، ج 6، ص 47 . منبع: نسیم مهر جلد 3، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان؛ حسین دهنوی
منتظر مباحث بعدی ما باشید
بسمه تعالي
امام خميني (قدس سره الشريف):
هر قدمي كه براي تحصيل علم بر مي داريد قدمي هم براي كوبيدن خواسته هاي نفساني و كسب مكارم اخلاق و تحصيل معنويات و تقوي برداريد.
با استعانت از خداوند متعال و به همت مديريت استان قم دومين نشست فصلي معاونین فرهنگی مدارس علميه خواهران مورخه 6/5/95 در محل سالن جلسات مديريت استان برگزار شد.
این نشست باموضوع بررسي وضعيت اخلاقي تربيتي مدارس، به صورت حضوری جهت مدارس سطح شهر قم و ویدئو کنفرانسي با حضور مدارس کاشان وآران بیدگل برگزارگرديد.
درابتدا حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای حسینی پناه قائم مقام محترم مديريت استان ضمن عرض خیر مقدم به مهمانان ،به اهداف این نشست اشاره فرمودند .
بیان نکات قوت وضعف و راهکار های نظری وعملی اخلاقی مدارس علمیه خواهران استان قم در زمينه اخلاق و تهذيب، از اهداف برگزاري اين جلسه بود.
این جلسه با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای قندی مدیر محترم مديريت حوزه هاي علميه خواهران استان قم با موضوع اخلاق وتهذیب شروع گردید.
ایشان در ابتدای جلسه بیان داشتند: مساله اخلاق وتربیت از مساله مهم حوزه های علمیه می باشد که معاونین ومدیران محترم باید اهتمام ویژه ای به آن داشته باشند.
مدیر محترم حوزه های علمیه خواهران استان قم اظهار داشتند:
اخلاق وتهذیب هویت طلبه ورمز موفقیت طلبه در راستای انجام رسالت می باشد لذا خود طلبه نیز باید به این نکته توجه داشته باشد. مساله اخلاق وتهذیب از مسائل اولیه حوز ه های علمیه است البته جامعه دینی وجامعه اسلامی نسبت به اخلاق مسئولیت و وظیفه دارند ولکن مساله رساندن پیام الهی باید توسط افراد مهذب بیان گردد چنان چه انبیا از این دسته هستند و خداوند به دلیل ایمان کامل آنها را انتخاب کرده تا مسئولیت را انجام دهند.
حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای قندی تصریح داشتند: وقتی سخنی از حوزه وطلبه بیان می شود اولین چیزی که به ذهن مخاطب می رسد معنای حقیقی آن یعنی فرد یا مجموعه متعالی از جهت اخلاق و عبودیت و بندگی می باشد بدون این که شخص تصور کند که این حوزه یا طلبه از چه سطح علمی برخوردار می باشد.
ايشان درادامه به بحث حجاب وعفاف پرداختند وفرمودند: حجاب به معنای پوشش ظاهری وعفاف به معناي رعایت حدود شرعی در مقابل نامحرم می باشد. و درپایان بيان داشتند: مدارس علمیه باید توجه داشته باشند که برای حفظ و ارتقاء حجاب وعفاف طلاب، چه وظیفه ای دارند و چه کاری را بايد انجام بدهند.
جناب آقای حسینی پناه در راستای سخنرانی جناب آقای قندی اظهار داشتند :اخلاق از مهمترین هویت طلبه می باشد وعلم بدون اخلاق وتهذیب، رسالت طلبگی را به سر انجام نمی رساند.
لازم به ذكر است: این جلسه از دوبخش تشکیل شده بود که در بخش اول معاونین محترم مدارس به بیان نقاط وضعف و تهديدات در پيش رو و در بخش دوم به بیان راهکارها پرداختند و در پایان هر بخش معاون فرهنگی مدیریت استان به جمع بندی مطالب پرداخت .
در پایان جلسه جناب آقای حسینی پناه بیان داشتند که نتیجه و جمع بندي مطالب ارائه شده در جلسه به منظور به كارگيري راهكارها و برنامه ريزي در سال تحصیلی جدید به مدارس ارسال خواهد شد.
اميدواريم در آينده شاهد پيشرفت و تعالي بيش از پيش مدارس علميه باشيم. إن شاء الله
6. عظمت پدر و مادر
عن ابی الحسن الرضا(ع) قال:
ان الله عز و جل امر بثلاثة مقرون بها ثلاثة اخری: امر بالصلاة و الزکاة، فمن صلی و لم یزک لم تقبل منه صلاته و امر بالشکر له و للوالدین، فمن لم یشکر والدیه لم یشکر الله، و امر باتقاء الله و صلة الرحم، فمن لم یصل رحمه لم یتق الله عز و جل.
امام رضا(ع) فرمود:
خداوند متعال فرمان داده سه چیز همراه سه چیز دیگر انجام گیرد:
1 - به نماز همراه زکات فرمان داده است، پس کسی که نماز بخواند و زکات نپردازد نمازش نیز پذیرفته نمی شود.
2 - به سپاسگزاری از خودش و پدر و مادر فرمان داده است، پس کسی که از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند، خدا را شکر نکرده است.
3 - به تقوای الهی فرمان داده و به صله رحم، پس کسی که صله رحم انجام ندهد تقوای الهی را هم بجا نیاورده است.
بحار الانوار، جلد 74، ص 77.
بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي درباره مهدويت
رهبر معظم انقلاب اسلامی اعلام کردند اگر مهدویت نباشد، همه تلاش ها و مجاهدت انبیاء بی فایده و بی اثر خواهد بود.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی روز شنبه درتهران در دیدار جمعی از اساتید، کارشناسان، مؤلفان و فارغ التحصیلان تخصصی مهدویت، تصريح کردند : درهمه ادیان الهی، تقریباً کلیاتی از حقیقت مهدویت بیان شده اما در اسلام ، این موضوع از مسلمّات است و در بين مذاهب اسلامی نیز، شیعه ، موضوع مهدویت را با مصداق روشن و جزئیات خانوادگی و شخصیتی فرد مورد انتظار که از روایات معتبر و مستند شیعه و غیر شیعه، به دست آمده، مطرح می کند.
مقام معظم رهبری در تبیین اهمیت موضوع مهدویت، تاکيد کردند : هدف حرکت انبیاء و بعثت ها، پایه ریزی جهانی با چارچوب توحیدی و براساس عدالت و بهره گیری از همه ظرفیت های موجود در انسان است و دوران ظهور امام زمان (عج) نیز، دوران حاکمیت حقیقی توحید ، معنویت، دین و عدل بر شئون مختلف زندگی فردی و اجتماعی انسان ها است.
حضرت آیت الله العظمي خامنه ای همچنين درباره موضوع انتظار به عنوان جزء جدایی ناپذیر مهدویت، خاطرنشان کردند : انتظار به معنای مترصد یک فرد زنده و حقیقت قطعی بودن ، است و این معنا از انتظار، لوازمی دارد که از جمله آنان، آماده شدن روحی و درونی و همچنین اجتماعی انسان برای دوران متوقع و با شرايط ویژه آن است.
رهبر معظم انقلاب اسلامي تأکید کردند : یکی از موارد مهم و ضروری در مقوله مهدویت، افزایش کارهای عالمانه، دقیق و متقن به دست اهل فن و متخصصان واقعی این موضوع و پرهیز از کارهای عامیانه، جاهلانه، غیرمعتبر و براساس تخیلات و توهمات است.
منتظر مباحث بعدی ما باشید…
آموزشهای مستقیم به فرزندان باید از چه زمانی شروع شود؟
نوشته زیر برگرفته از کتاب «نسیم مهر» (متن پیاده شده برنامه پرسش و پاسخ رادیویی استاد حسین دهنوی) می باشد.
امام على (علیه السلام) خطاب به امام حسن (علیه السلام) فرمودند: «فرزندم! من پیش از آن كه دلت سخت و ذهنت مشغول شود، به ادب آموزىات پرداختم … من بر تربیت تو همت گماشتم؛ در حالى كه كودك بودى و نیتى سالم و نفسى پاك داشتى». (نامه 31 نهج البلاغه)
سؤال 1ـ از چه زمانى مىتوانیم فرزندمان را به آموختن علم علاقهمند كنیم؟
جواب:
ایجاد علاقه به علم در فرزندان، به زمان انعقاد نطفه باز مىگردد.
براساس روایات دینى ما، اگر نطفه فرزند، شب پنجشنبه یا عصر جمعه منعقد شود، به آموختن علم علاقهمند و دانشمند خواهد شد.
رسول گرامى اسلام (صلی الله علیه وآله) خطاب به حضرت على (علیه السلام) فرمود:
یا على ان جامعت اهلك لیلة الخمیس فقضى بینكما ولد فانه یكون… عالما من العلما… و ان جامعتها یوم الجمعة بعد العصر فقضى بینكما ولد فانه یكون معروفا مشهورا عالما.. [1]
اى على! اگر از تو و همسرت، شب پنجشنبه نطفهاى منعقد شود، دانشمندى از دانشمندان، و اگر عصر جمعه فرزندى میان شما پدید آید، مشهور و اندیشهور خواهد شد.
از علل علاقهمندى فرزند به كتابخوانى، این است كه مادر باردار، در دوران جنینى براى فرزندش كتاب بخواند. این مسأله پس از چهار ماهگى كه دستگاه شنوایى جنین شكل مىگیرد و به ویژه در سه ماه آخر باردارى، اهمیت ویژهاى مىیابد.
سؤال 2ـ آیا در دوران جنینى هم مىتوان به فرزند آموزش داد؟
جواب:
آموزش به فرزند را مىتوان از دوران جنینى (به ویژه پس از 4 ماهگى) آغاز كرد؛ زیرا در این دوران، صداها را مىشنود و در مقابل آنها واكنش نشان مىدهد؛ پس خوب است مادر باردار، با جنین خود سخن بگوید و برایش شعرهاى زیبا و با محتواى خوب و به ویژه قرآن بخواند؛ همان گونه كه حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) با جنین در رحم خود سخن مىگفت. این رفتار مادر، افزون بر شنیدن جنین، بر ضمیر ناخودآگاه او نیز اثر مىگذارد و پس از سالها، با این سخنان و شعرها و آیات شریف قرآن، احساس انس و آشنایى خواهد كرد.
سؤال 3ـ پس از تولد فرزند، از چه زمانى مىتوانیم آموزش او را آغاز كنیم؟
جواب:
آموزش فرزند، بىدرنگ پس از تولد آغاز مىشود؛ زیرا نوزاد، برخلاف تصور پیشینیان، هوشیار و تأثیرپذیر است و زمینه یادگیرى در او وجود دارد؛ به همین جهت، 12 ساعت پس از تولد، به صداى انسان واكنش نشان مىدهد.
او در پایان هفته اول، نشانههایى از مادر را به خاطر مىسپارد و از حدود هفته سوم، به چهره وى در حالى كه از نزدیك مشغول شیر دادن و حرف زدن با كودك است، چشم مىدوزد. او حدود 6 هفتگى، در واكنش به صداى گفت و گوى والدین، نجوا (غان و غون) مىكند و لبخند مىزند. در 3 ماهگى، سرش را به طور ارادى، براى خیره شدن دقیق به اطراف، به این سو و آن سو مىچرخاند و به تدریج اگر چیزى برایش خوشایند نباشد، چشمهایش را مىبندد یا سرش را بر مىگرداند و با آغاز غذاهاى كمكى، طعم غذاها را تشخیص مىدهد؛ خوردنىهاى خوش طعم را مىخورد و در برابر خوراكىهاى با طعم نامناسب و داروها مقاومت مىكند.
آموزش از لحظه تولد آغاز مىشود؛ البته به صورت غیر مستقیم و القا بر ضمیر ناخودآگاه كودك.
[1] ـ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 553 .
منتظر ادامه مباحث باشید