ادامه مباحث تربیت دینی کودک بخش دوم
پاسخ برخی والدین شکایت می کنند که تا فرزندانشان، کودک هستند، به مسائل دینی توجه دارند؛ اما وقتی سنشان بالاتر می رود، آموزه های دینی و عمل به آن ها در ایشان کمرنگ می شود. برای تثبیت آموزه های دینی در کودکان باید به این مسائل توجه شود تداوم والدین در مسائل دینی و عبادت ها (نماز به موقع، نماز با کیفیت، روزه، توجه به حلال و حرام، نگاه، سخن و…) عامل مؤثری در تثبیت آموزه های دینی در کودک است بی توجهی مادر به نماز در ایام عذر شرعی و یا بی توجهی پدر و مادر به روزه هنگام مسافرت، مانعی در راه تثبیت آموزه ها است؛ زیرا کودک قدرت تجزیه و تحلیل این گونه مسائل را ندارد و ممکن است بر بی توجهی و بی قیدی پدر و مادر حمل کند اگر کودک در سنی است که می توان او را توجیه و مسأله را برایش تبیین کرد، اشکالی ندارد؛ اما در غیر این صورت، باید به این نکته توجه داشت تهیه ی امکانات امکانات جذاب چون سجاده ای زیبا، تسبیح، عطر، چادر و مقنعه (برای دختران)، قبله نما (برای پسران) و… و امکان وضوی راحت با آب گرم در زمستان در دستشویی تمیز، با نور کافی و بدون وسایل اضافی، عامل مؤثری در تثبیت آموزه های دینی است تمرین امروزه، تمرین در حرفه، فن، صنعت، هنر، ورزش و… جایگاه بسیار مهمی دارد و عبادت و ارزشهای دینی هم از این مقوله مستثنا نیستند قرار دادن دختر کوچک برای نماز کنار مادر (گر چه به شکل تقلید)، بیدار کردن کودک در سحر ماه مبارک رمضان (گرچه روزه نگیرد یا ساعاتی از روز را روزه بگیرد)، کمک به ناتوانان و نابینایان در عبور از خیابان با مشارکت فرزند، اعطای صدقات و کمکهای مالی به نیازمندان از طریق و با دست کودکان و… نمونه هایی از راه های تمرین ارزشهای دینی استحضور در محافل مذهبی حضور در محافل مذهبی در ماه مبارک رمضان، ایام محرم و صفر، دعای کمیل، دعای ندبه و… سبب تثبیت آموزه های دینی می شود . ارتباط با خانواده های مذهبیامام علی (علیه السلام) خطاب به مالک اشتر نخعی می فرماید: ای مالک! با خانواده های خوب، شریف، با سابقه های درخشان، جنگ آوران و بخشندگان رابطه داشته باش. [13] ارتباط با خانواده های خوب و متدین سبب تأثیرپذیری کودک از همسالان می شود الگودهی مناسب الگوهای خوب و با دیانت می توانند سبب تثبیت آموزه های دینی در کودکان شوند؛ پس والدین باید از همان دوران کودکی، زمینه های مناسبی را برای پذیرش الگوهای خوب فراهم سازند. برخورد دو گانه ی والدین با الگوها (اظهار ارادت به الگوهای غربی، مانند هنرپیشگان اکشن و بی توجهی به شخصیت های علمی و فرهنگی و الگوهای معنوی) باعث می شود که کودک احساس کند، الگوهای مناسب، آنان هستند و در آینده هم سراغ ایشان برود تشویق و تحسین تشویق معجزه می کند. اگر فرزند شما، در مسیر عبادت و اعمال مذهبی حرکتی کرد، او را تحسین کنید؛ البته باید توجه داشته باشید که تشویق در مسائل عبادی، حالت مزد و پاداش به خود نگیرد؛ پس بهتر است، تشویقهای شما اعم از مادی و معنوی (بوسیدن، نوازش، توجه، نگاه محبت آمیز و…) باشد و تشویقهای مادی، به صورت نامنظم صورت پذیرد تشویق منظم مادی برای عبادت کودکان، سبب تاجرانه شدن عبادت آنان می شود؛ در حالی که مطلوب، عبادت آزادگان است امام علی (علیه السلام) فرمود: «ان قوما عبدوا الله رغبة فتلک عبادة التجار… و ان قوما عبدوا الله شکرا فتلک عبادة الاحرار».همانا عبادت گروهی که خدا را به امید پاداش پرستیدند، عبادت تاجران است… و گروهی که برای سپاسگزاری پرستیدند، عبادت آزادگان است سؤال 5ـ شیوه ی تداعی معانی در تربیت دینی چیست و چگونه می توان از آن استفاده کرد؟ پاسخ تداعی معانی، یعنی همراه شدن آموزش با یک خاطره که این خاطره می تواند خوشایند یا ناخوشایند باشد. پدری ممکن است هنگام آموزش نماز، آن را با تنبیه بدنی یا داد و فریاد همراه کند. در این صورت، هرگاه نوجوان، تنبیه بدنی شود یا داد و فریاد بشنود، نماز در ذهنش تداعی خواهد شد و هرگاه کسی از نماز بگوید، تنبیه بدنی را به یاد خواهد آورد؛ بدین سبب خواهد کوشید هرگز به نماز نیندیشد پدری دیگر، هنگام هدیه دادن یا خاطره های خوش دیگر، فرزندش را به نماز می خواند. از این پس، هرگاه نوجوان به نماز بیندیشد، خاطره های خوش او تداعی می شود و هرگاه خاطره های خوشی برایش پیش آید، نماز را به یاد می آورد؛ پس ناخودآگاه از شنیدن واژه ی نماز لذت می برد و به سوی نماز کشیده خواهد شد توصیه می شود آموزش ارزشهای دینی را با خاطره های خوش همراه کنید. اولیای محترم مدارس نیز به خوبی می توانند از شیوها ی تداعی ـ معانی استفاده کنند. زمانی که در حضور تعداد بسیاری دانش آموز، به دانش آموزی درسخوان جایزه می دهید، بهترین موقعیت، برای القای درگوشی ارزشها است؛ زیرا او بهترین موقعیت و شیرین ترین خاطره را سپری می کند، و هیچ گونه مقاومتی نخواهد داشت. اردوهای دانش آموزی، بهترین موقعیت است؛ البته بدان شرط که در القای مطالب دینی زیاده روی نشود