وحشی"قاتل حضرت حمزه(ع) که بود؟

بنا بر نقل مشهور نام وی وحشی بن حرب مکنی به ابو دسمه بوده است او که غلامی حبشی الاصل بود در جنگ احد از طرف هند مامور شد تا یکی از سه نفر را بکشد یا رسول خدا(ص) یا امیرالمؤمنین(ع) یا حمزه بن عبدالمطلب(ع) و در نهایت این مأموریت را با کشتن حضرت حمزه به پایان رسانید.

در مورد وحشی روایتی از امام صادق(ع) وجود دارد که در اصول کافی نقل شده حضرت در آن روایت اصناف مردم را می شمارند در فرازی می فرمایند: عده ای از مردم کسانی هستند که به گناهانشان اعتراف می کنند و بعد از آن هم عمل صالح انجام می دهند و هم گناه که اینان بر حسب عملشان به جهنم یا بهشت خواهند رفت(مصادیق آیه 102 سوره توبه) و وحشی هم از آن دسته است. بنابراین برای فهمیدن اینکه وحشی از کدام دسته است باید در میان تاریخ به دنبال رد پای اعمال او بگردیم.

مسلمان شدن وحشی

مسلمان شدن وحشی مربوط می شود به زمان فتح مکه، بد نیست بدانید بعد از جنگ احد پیامبر اکرم(ص) خون وحشی را هدر اعلام کرده بودند در جریان فتح مکه وحشی دیگر مجالی برای فرار ندید و مسلمان شد البته به چند دلیل اسلام وی ظاهری بوده و از روی اعتقاد اسلام نیاورده است.

1به خاطر اینکه نقل شده در جریان فتح مکه او به طائف فرار کرد ولی به وی خبر دادند که پیامبر(ص) هر کس را که ایمان بیاورد می بخشد برای همین گروهی را به نزد پیامبر(ص) فرستاد هنگامی که از این قصه مطمئن شد اسلام آورد.

2بعد از رسیدن خدمت پیامبر(ص) و اسلام آوردن، رسول خدا(ص) به او فرمودند: غیب وجهک عنی! یعنی دیگر جلوی چشم من نیا و این گونه عملکرد رسول خدا(ص) دلالت بر اسلام بدون اعتقاد وی است، چرا که اگر واقعا مؤمن شده بود آیا معقول بود پیامبر(ص) وی را به خاطر کاری که در جاهلیت کرده طرد کنند؟! آن هم پیامبری که هر عملش طبق دستور خداست و همین خدا دستور داده اسلام آوردن تمام گناهان قبل را می بخشد. بنابراین نتیجه می گیریم پیامبر با اجرا نکردن قتل وحشی از سویی و طرد او از سوی دیگر نشان دادند که وی مؤمن نشده بلکه برای فرار از اعدام اسلام ظاهری آورده است.

3دلیل دیگری که باعث می شود بفهمیم اسلام او ظاهری بوده چانه زنی او به خاطر اعمال اسلام است که ابتدا گروهی را فرستاد که از پیامبر(ص) خواهش کنند اسلام آنان را قبول نماید ولی اعمال اسلام را به آنها تخفیف دهد.
در مورد این خطاب پیامبر(ص) به وحشی، عده ای معتقدند که اسلام آوردن وحشی تظاهر به اسلام بود، برای در امان ماندن از مرگ. از این رو چون به ظاهر اسلام آورد و ایمانش واقعی نبود پیامبر این گونه فرمود. شاید از این رو به وحشی فرمود در جلو چشمانم ظاهر نشو که با هر بار دیدنش به یاد آن جنایت بزرگ افتاده و قلبش جریحه دار می شد. اگر غیر از این بود، دستور به اخراج و تبعید وی می داد، در حالی که چنین نکرد. تفسیر رحمانی تر این سخن آن است که پیامبر خواست با این سخن، وحشی از خجالت و شرمندگی در امان باشد؛ چرا که هر وقت چشمش به چشمان مبارک پیامبر رحمت می افتاد، از جنایتی که در حق آن حضرت مرتکب شد، احساس شرم و خجالت می کرد

حضرت حمزه(ع) محبوب پیامبر(ص)

بدون شک حضرت حمزه، از محبوب ترین شخصیت هایی است که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله بیشترین محبت و علاقه را به آنان ابراز داشت و پیوسته فضیلت های آنان را برای همگان اعلام کرد. ابوالفرج اصفهانی در روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله آورده که آن حضرت فرمود: «بهترین مردم، حمزه و جعفر و علی علیه السلام هستند». همچنین جابربن عبداللّه انصاری می گوید: یکی از یاران ما صاحب فرزندی شد. پس خدمت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله رسید واز ایشان پرسید چه نامی بر او بگذارد؟ حضرت صلی الله علیه و آله در پاسخ فرمود: «محبوب ترین نام ها را نزد من برای او انتخاب کن؛ نامش را حمزه بگذار» ویژگی های حمزه نام حمزه که به معنای شیر ژیان است، به حق آینه تمام نمای خصلت ها و منش های والای شخصیت حضرت حمزه می باشد. او قامتی افراشته، قدی رسا، اعضایی در حد اعلای تناسب و اندامی چهارشانه داشت. ابن سعد درباره او می نویسد: «او مردی میان قامت بود؛ نه بسیار بلند قد و نه کوتاه» حمزه در میان جوانان قریش در دلاوری و ارجمندی بی نظیر و در راست قامتی، آزادمنشی و ظلم ستیزی سرآمد همگان بود. حمزه در عین زیبایی اندام در درون سینه اش قلبی تپنده از شهامت و سلحشوری داشت حمایت های دیرینه از پیامبر صلی الله علیه و آله حضرت حمزه پیش از آنکه به دین اسلام بگراید، همواره پشتیبان رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله بود. او در برابر مخالفان و بدخواهان اسلام و پیامبر صلی الله علیه و آله قاطعانه می ایستاد و مانع اذیت و آزارهای آنان می شد. نقل شده است ابولهب برادر حمزه، یکی از دشمنان سرسخت رسول خدا صلی الله علیه و آله به شمار می رفت که لحظه ای در اظهار دشمنی با اسلام و پیامبر فروگذار نمی کرد و پیوسته به آزار و اذیت رسول خدا می پرداخت تا جایی که خداوند سوره ای در نکوهش او و همسرش «ام جمیل» نازل فرمود. ابولهب در همسایگی رسول خدا صلی الله علیه و آله می زیست و پیوسته زباله ها و اشیای گندیده را کنار خانه پیامبر صلی الله علیه و آله می ریخت و بااین رفتار زشت، آن حضرت را می آزرد. روزی حمزه او را در آن حال دید. پس به طرفش رفت و زباله ها را از دستش گرفت و بر سر خود او ریخت و با این عمل، هم بستگی خویش را با رسول خدا صلی الله علیه و آله نشان داد.

داستانهای علما: فقر شدید ملامحمدصالح مازندرانی در زمان تحصیل و عاقبت کار او
مرحوم ملا محمد صالح مازندرانی چندان فقیر و تهی دست بود که از شدت کهنگی لباس خجالت می‏ کشید که در مجلس درس شرکت کند. به این دلیل در بیرون مدرسه می ‏نشست و بدرس استاد گوش می ‏داد و آنچه تحقیق می‏ کرد بر برگ چنار می ‏نوشت. طلاب گمان می‏ کردند که او برای گدائی آمده که چیزی بگیرد
تا آنکه در یکی از ایام مساله ‏ای براستاد که ملا محمد تقی مجلسی بود مشکل شد، حل آن رابه روز دیگر حواله کرد روز دیگر هم آن مشکل حل نشد به روز سوم حواله شد در این اثناء، یکی از شاگردان گذرش به مدرسه افتاد دید که ملا صالح عبا را بسر خود پیچیده و برگ درخت چنار زیادی مسوده کرده و در پیش روی ریخته این شخص بر او وارد شد
ملا محمد صالح برای اینکه زیر جامه نداشت برای او تواضع نکرد
پس آن شخص دو سه برگ چنار را برداشته دید در آنها حل مساله معضله نوشته شده است. روز سوم به مجلس درس رفته مساله مطرح شد ولی کسی نتوانست حل کند پس آن شاگرد شروع کرد به بیان کردن حل مساله
ملا محمد تقی تعجب کرد و با اصرار گفت: این جواب از تو نیست و از کسی دیگر یاد گرفته‏ ای؟
آخر الامر آن طلبه قضیه ملا صالح را نقل کرد آخوند چون از کیفیت حال ملامحمد صالح آگاه شد و دید در بیرون مدرسه نشسته، فوری لباسی برای او حاضر ساخته و او را به داخل مدرس خواست و تحقیق این اشکال را شفاهاً از او شنید. پس آخوند برای او مقرری و ماهانه تعیین کرد. (قصص العلماء،445)

عياشى بسند خود از حضرت باقر عليه السّلام در آيه أَمْ كُنْتُمْ شُهَداءَ روايت نموده كه آن حضرت فرمود اين آيه در حق امام زمان عليه السّلام جاريست و از حضرت صادق عليه السّلام روايت كرده در آيه وَ قالُوا كُونُوا هُوداً أَوْ نَصارى‏ تَهْتَدُوا كه آن حضرت فرمود مراد از حنفيه مذهب اسلام است.
گردآورنده:طیبه فدوی
منبع اصلی:
تفسیر جامع ، ص265(نرم افزار جامع التفاسیر)